Pomniki przyrody

  Drzewa od zawsze fascynowały i wzbudzały szacunek ludzi. Przypisywano im dobroczynną, a niekiedy magiczną potęgę. Od początku człowiek sadził je wokół swoich siedzib oraz obsadzał nimi aleje prowadzące do dworów. Ludzie wierzyli, że drzewa roztaczają opiekę nad nimi. Rosnące po kilkaset lat drzewa wydawały się naszym przodkom wieczne. Najstarsze z nich były świadkami wielu historycznych wydarzeń. Na kuli ziemskiej rosną drzewa, które są starsze od piramid egipskich zbudowanych ponad 4500 lat temu. Najpotężniejsze z nich były czczone, stawały się przedmiotem kultu, adoracji i składania ofiar. Święte drzewa i gaje były mieszkaniem lub własnością bóstw czy nimf. Wtedy ludzie żyli w zgodzie z naturą. Wierzyli w magiczną siłę drzew, promieniującą z nich energię i uzdrawiającą moc.

Dzisiaj, bogatsi w wiedzę naukową, nie musimy tylko wierzyć. Wraz z rozwojem cywilizacji odkrywaliśmy coraz to nowe zalety drzew. Liczne fakty świadczą, że drzewa tworzą swoisty mikroklimat i pomagają leczyć różne dolegliwości, zarówno fizyczne, jak i te pochodzące z głębin naszej psychiki. Oddziałują na wszystkie nasze zmysły: wzrok, węch, smak, czucie. Swobodny i bezpośredni kontakt z drzewami stwarza silną więź emocjonalną, która owocuje głębokim rozumieniem natury i chęcią harmonijnego z nią współistnienia. Drzewo ma istotny wpływ na psychikę człowieka i zajmuje stałe miejsce w jego świadomości. Wśród drzew czujemy spokój, pogodę ducha, harmonię wewnętrzną, odprężenie i beztroskę. Czujemy, że jesteśmy „u siebie”. Są ludzie, którzy uważają, że człowiek jest duchowym pobratymcem drzewa, rośnie jak ono od ziemi ku niebu, potrzebuje światła i powietrza, a zatem życie w symbiozie z drzewami jest pożądane i naturalne. Otoczenie bez drzew wydaje się nam niekompletne, nienaturalne.

 
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody m.in. stanowi, że:

Art. 40. 
1.Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
2.Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.
3.Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, kryteria uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody, kierując się potrzebą ochrony drzew i krzewów ze względu na ich wielkość, wiek, pokrój i znaczenie historyczne, a odnośnie tworów przyrody nieożywionej - ze względu na ich znaczenie naukowe, estetyczne i krajobrazowe.

Art. 44. 
1.Ustanowienie pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytku ekologicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody albo uchwały rady gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody.
2.Rozporządzenie wojewody lub uchwała rady gminy, o których mowa w ust. 1, określają nazwę danego obiektu lub obszaru, jego położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 45 ust. 1.
3.Zniesienia formy ochrony przyrody, o której mowa w ust. 1, dokonuje organ, który ustanowił daną formę ochrony przyrody; wojewoda - w drodze rozporządzenia, rada gminy - w drodze uchwały.
4.Zniesienie formy ochrony przyrody, o której mowa w ust. 1, następuje w razie utraty wartości przyrodniczych, ze względu na które ustanowiono formę ochrony przyrody, lub w razie konieczności realizacji inwestycji celu publicznego lub zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego.

Art. 45. 
1.W stosunku do pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytku ekologicznego lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego mogą być wprowadzone następujące zakazy:
1)niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
2)wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;
3)uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
4)dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
5)likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
6)wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych;
7)zmiany sposobu użytkowania ziemi;
8)wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;
9)umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;
10)zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych;
11)umieszczania tablic reklamowych.

2.Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą:
1)prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;
2)realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;
3)zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa;
4)ikwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia akcji ratowniczych.

Art. 127. 
Kto umyślnie:
1.narusza zakazy obowiązujące w:
a)parkach narodowych,
b)rezerwatach przyrody,
c)parkach krajobrazowych,
d)obszarach chronionego krajobrazu,
e)obszarach Natura 2000,
2.narusza zakazy obowiązujące w stosunku do:
a)pomników przyrody,
b)stanowisk dokumentacyjnych,
c)użytków ekologicznych,
d)zespołów przyrodniczo-krajobrazowych,
e)roślin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową,
3.nie zgłasza do rejestru, o którym mowa w art. 64 ust. 1, posiadanych lub hodowanych zwierząt
- podlega karze aresztu albo grzywny. 

Na terenie naszej gminy występują 102 pomniki przyrody powołane przez Radę Miejską oraz 2 pomniki powołane przez wojewodę. Wszystkie stanowią pojedyncze lub zebrane w skupiska od 3 do 10 szt. drzewa.

  DOCWykaz pomników przyrody - tabela (197,00KB)